Osłony maszyn są istotnym elementem bezpieczeństwa. Podstawowym zadaniem jest ochrona osób przed zagrożeniami stwarzanym przez różnego rodzaju elementy ruchome. Jest to część maszyny, skonstruowana i przeznaczona do zapewnienia ochrony w postaci bariery materialnej. Tam gdzie to możliwe osłony powinny umożliwiać bezpieczną konserwacje bez potrzeby ich zdejmowania i otwierania. Według wymagań dyrektywy maszynowej osłony powinny mieć mocną i trwałą konstrukcję, być pewnie przymocowane na swoim miejscu oraz nie mogą stanowić dodatkowego zagrożenia np. w postaci ostrych krawędzi. Dodatkowo nie mogą być łatwe do ominięcia lub wyłączenia, muszą być zlokalizowane w odpowiedniej odległości od strefy zagrożenia oraz nie mogą utrudniać obserwacji procesu. Wszystkie osłony powinny znajdować się w takiej odległości od elementów niebezpiecznych, aby człowiek nie miał bezpośredniej możliwości dotknięcia tych części. Wymagania odnośnie bezpiecznych odległości wskazane zostały w odpowiednich normach.
Wyróżnić można:
– osłony stałe – osłony tego rodzaju powinny być zamontowane do maszyny na stałe, a ich usunięcie lub otwarcie powinno być możliwe wyłącznie przy użyciu narzędzi. Kolejnym istotnym elementem jest to, aby w przypadku ich usunięcia systemy mocowania osłon zostały przymocowane do osłon lub do maszyny. Należy zadbać, aby brak elementów mocujących uniemożliwił pozostawanie osłon na swoim miejscu.
– osłony ruchome – to rozwiązanie pozwala na otwarcie osłony bez użycia narzędzi. Dodatkowo już w procesie projektowania maszyny należy pamiętać, aby w przypadku uszkodzenia osłony lub ich braku uruchomienie maszyny było niemożliwe lub dany proces niebezpieczny został natychmiast zatrzymany. Ruchome osłony blokujące muszą w miarę możliwości, pozostawać po otwarciu przymocowane do maszyny oraz być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby mogły być nastawiane tylko poprzez zamierzone działanie. Osłony ruchome blokujące nadzorowane są przez urządzenia blokujące, które zapobiegają uruchomieniu maszyny do czasu ich prawidłowego zamknięcia. Równie ważnym aspektem jest zadbanie, aby osłony umożliwiały ergonomiczną pracę operatora.
Osłony ruchome można podzielić na: osłony zamykające się samoczynnie, osłony blokujące, osłony blokujące z urządzeniem ryglującym, osłony sterujące.
– osłony nastawne – ograniczają dostęp do części ruchomych, które są niezbędne do wykonania danej pracy. Jednak osłony te muszą być nastawiane ręcznie lub automatycznie, w zależności oraz rodzaju prac, a także łatwe do nastawiania bez użycia narzędzi.
